Schoenmaker blijf bij je leest

Schoenmaker blijf bij je leest

Er zijn veel spreuken met schoenen, laten we er vandaag een uitpikken en bespreken. Met name: “Schoenmaker blijf bij je leest”

Betekenis van “Schoenmaker, blijf bij je leest”

De uitdrukking “Schoenmaker, blijf bij je leest” betekent dat je je moet beperken tot datgene waar je verstand van hebt of waarin je getraind bent. Het is een waarschuwing om je niet te bemoeien met zaken buiten je expertise, omdat dat vaak tot fouten of misverstanden kan leiden. De “leest” verwijst naar het houten of metalen model dat schoenmakers gebruiken om schoenen op te maken, en in bredere zin staat het symbool voor iemands eigen vakgebied of specialiteit.

Oorsprong van “Schoenmaker, blijf bij je leest”

De oorsprong van deze uitdrukking komt uit een oud verhaal over de Griekse schilder Apelles van Kos, die beroemd was om zijn nauwkeurige portretten en schilderijen. Volgens de Romeinse schrijver Plinius de Oudere werd Apelles eens bekritiseerd door een schoenmaker die een fout opmerkte in de manier waarop een sandaal in een schilderij was afgebeeld.

Apelles corrigeerde de fout en bedankte de schoenmaker. Maar toen de schoenmaker ook kritiek begon te leveren op andere aspecten van het schilderij, antwoordde Apelles: “Sutor, ne ultra crepidam,” wat betekent “Schoenmaker blijf bij je leest” Deze uitspraak werd een spreekwoord om aan te geven dat iedereen zich moet houden aan zijn of haar eigen vakgebied en niet moet oordelen over zaken waar hij of zij geen verstand van heeft.

In Nederland is deze uitdrukking vooral bekend geworden door het handwerkberoep van de schoenmaker, een ambacht dat toewijding en precisie vereist. In een tijd waarin veel mensen slechts in één beroep werden opgeleid, werd het gezien als een teken van wijsheid om binnen je expertise te blijven en je niet met andere disciplines te bemoeien.

De Schoenmaker die Hogerop Wilde – verhaal

Er was eens een schoenmaker, Jan genaamd, die al jarenlang schoenen maakte in een klein dorpje. Jan was zeer bekwaam in zijn vak. Elke schoen die hij maakte, paste perfect en ging jaren mee. De mensen in het dorp waardeerden zijn werk en kwamen van heinde en verre om schoenen door hem te laten maken. Maar na jaren van schoenen maken, begon Jan zich te vervelen. Hij wilde iets nieuws proberen, iets groter en uitdagender. Hij droomde ervan om schilder te worden en prachtige kunstwerken te creëren die bewonderd zouden worden door het volk.

Op een dag besloot Jan dat hij genoeg had van zijn schoenenwerk. Hij gooide zijn gereedschap opzij en kocht schildermateriaal. Zonder enige training of ervaring begon hij met schilderen. Vol enthousiasme hing hij zijn eerste schilderij, een landschap, in zijn werkplaats om het aan zijn klanten te tonen.

Al snel kwamen de dorpelingen langs om zijn werk te bewonderen. Maar hun reactie was niet wat Jan had gehoopt. Een oude boer keek er een tijdje naar en zei toen: “Jan, dit landschap ziet er vreemd uit. De heuvels lopen recht omhoog, en de bomen staan ondersteboven!” Een ander zei: “De kleuren zijn allemaal door elkaar, het lijkt meer op een regenplas dan op een veld.”

Jan was teleurgesteld, maar in plaats van te luisteren naar de kritiek, besloot hij om door te gaan. Hij weigerde te erkennen dat schilderen misschien niet zijn roeping was. Hij begon grotere en complexere schilderijen te maken, maar de kritiek bleef aanhouden. Mensen uit het dorp begonnen zijn werkplaats te vermijden, omdat ze vonden dat Jan zijn oorspronkelijke vak, het maken van schoenen, had verwaarloosd.

Op een dag kwam een bekende schilder, meester Simon, langs het dorp. Hij hoorde over Jan en zijn schilderijen en besloot een bezoek te brengen. Toen Simon het werk van Jan zag, schudde hij zijn hoofd en zei: “Jan, ik bewonder je moed om iets nieuws te proberen. Maar een schilder zonder opleiding is als een schoenmaker zonder leest. Je hebt talent in je handen, maar niet voor dit vak. Waarom verwaarloos je je gave als schoenmaker, terwijl je daar zoveel vreugde en respect mee hebt verdiend?“

Jan was aanvankelijk boos, maar na een paar dagen van nadenken besefte hij dat Simon gelijk had. Hij had geprobeerd iets te doen waarvoor hij niet getraind was, en had zijn vakmanschap als schoenmaker verwaarloosd. Met nieuwe vastberadenheid keerde Jan terug naar zijn leest en begon weer schoenen te maken. Zijn klanten kwamen terug, en zijn schoenen werden meer gewaardeerd dan ooit tevoren. Jan had geleerd dat ware voldoening komt van het perfectioneren van je eigen ambacht, in plaats van te streven naar iets waarvoor je niet bent uitgerust.

De Diepere Morele Betekenis van “Schoenmaker, blijf bij je leest”

De uitdrukking “Schoenmaker, blijf bij je leest” is diep geworteld in het idee van vakmanschap, zelfkennis en specialisatie. Het herinnert ons eraan dat ieder van ons unieke talenten en vaardigheden heeft, en dat het onze verantwoordelijkheid is om die talenten te ontwikkelen en te verfijnen. Als we te snel proberen om iets te doen waarvoor we niet getraind of geschikt zijn, lopen we het risico om zowel onszelf als anderen teleur te stellen.

Het gaat niet alleen om het blijven binnen je expertise, maar ook om de waarde van toewijding en focus. In een wereld waarin het verleidelijk kan zijn om veel verschillende dingen te proberen, waarschuwt deze spreuk voor de gevaren van oppervlakkigheid. Iemand die steeds van het ene naar het andere springt, zonder de tijd en moeite te nemen om iets echt te beheersen, zal nooit de voldoening en het respect vinden die komt met ware meesterschap.

Daarnaast heeft de uitdrukking “Schoenmaker blijf bij je leest” ook een sociale dimensie. Het is gemakkelijk om advies te geven over dingen waar je eigenlijk weinig van weet. Of het nu gaat om kunst, wetenschap, of persoonlijke keuzes van anderen, het is belangrijk om te beseffen dat niet iedereen overal even goed in is. De spreuk moedigt bescheidenheid aan: erken wat je niet weet, en laat de experts hun werk doen.

Het verhaal van Jan in een Breder Perspectiefplaatsen let de vraag: Verfijnen van je Kunst of Je Leest Verlaten?

In het verhaal van Jan, de schoenmaker die schilder wilde worden, zien we twee verschillende keuzes. Enerzijds is er het pad van het verfijnen van je vak. Dit is het pad van meesterschap: blijven leren, jezelf uitdagen binnen je expertise, en steeds beter worden in wat je doet. Dit vraagt om geduld, doorzettingsvermogen en de bereidheid om je te blijven ontwikkelen.

Aan de andere kant is er het pad van het verlaten van je leest, ofwel proberen iets te doen waarvoor je niet getraind of geschikt bent. Dit kan leiden tot mislukkingen of teleurstellingen, vooral als het een impulsieve keuze is zonder de juiste voorbereiding. Toch hoeft het verlaten van je leest niet altijd negatief te zijn. Soms kan het een kans zijn om nieuwe vaardigheden te leren en jezelf te ontdekken op onverwachte manieren. Maar het vraagt dan wel om de nederigheid om te leren en te groeien in dat nieuwe gebied, in plaats van te verwachten dat je onmiddellijk succes zult hebben.

Conclusie

“Schoenmaker, blijf bij je leest” is een tijdloze spreuk die ons eraan herinnert dat we trouw moeten blijven aan onze eigen vaardigheden en expertise. Het benadrukt het belang van zelfkennis, toewijding en het verfijnen van je ambacht. Het verhaal van Jan de schoenmaker illustreert de valkuilen van het proberen iets te doen waarvoor je niet bent toegerust, en laat zien hoe ware voldoening komt van het perfectioneren van je eigen kunst.

Toch betekent dit niet dat je nooit nieuwe dingen moet proberen. De spreuk moedigt eerder aan om eerlijk te zijn over je capaciteiten en te erkennen wanneer je het best kunt blijven bij wat je goed kunt. Als je ervoor kiest om je “leest” te verlaten, doe dat dan met een leerhouding en de bereidheid om je in dat nieuwe gebied te verdiepen, in plaats van te verwachten dat je daar zonder moeite in zult slagen.

Hier is een cartoonillustratie die de spreuk “”Schoenmaker blijf bij je leest“” weergeeft. Aan de ene kant zie je een prachtig gemaakte schoen, en aan de andere kant een slordig schilderij dat duidelijk minder vaardig is gemaakt. Dit beeld benadrukt de tegenstelling tussen meesterschap in een vak en een gebrek aan ervaring in een ander. Hopelijk vangt dit de humor en wijsheid van de spreuk goed!

Het concept van de “leest” kan ook een diepere laag aan de morele les toevoegen, zowel letterlijk als symbolisch.

Uitgebreide Morele Les met de “Leest”

De leest is voor een schoenmaker een cruciaal instrument; het is het houten of metalen model waarop een schoen wordt gevormd en gestikt. Zonder een goede leest kan een schoen niet de juiste vorm krijgen. De leest vormt de basis van het vakmanschap en symboliseert stabiliteit, precisie en focus.

In bredere zin kunnen we de “leest” gebruiken als metafoor voor het fundament waarop we onze vaardigheden en kennis bouwen. Iedereen heeft zijn eigen “leest” — de basisvaardigheden, ervaringen en kennis die we hebben ontwikkeld in ons eigen vakgebied. Wanneer we deze stevige leest volgen, kunnen we de beste versie van ons werk creëren. De moraal is dat zonder een stevige basis (zoals de schoenmaker die zijn leest verlaat), we het risico lopen dat ons werk slordig, onbeholpen of onsuccesvol is.

De Leest als Symbool

1. Stabiliteit: Net zoals de leest de schoen stabiliteit geeft, geeft een goede basis van kennis en ervaring ons stabiliteit in ons vak. Wanneer we binnen onze comfortzone blijven en verder werken aan ons vakmanschap, worden we meester in wat we doen.
2. Maatwerk: Een schoenmaker maakt schoenen precies passend door de juiste leest te kiezen voor elk paar schoenen. Zo moeten wij ook onze vaardigheden nauwkeurig afstemmen op de taak die voor ons ligt. Als we te snel nieuwe richtingen inslaan zonder voldoende voorbereiding, missen we het maatwerk dat nodig is voor succes.
3. Verfijning: Een leest kan jarenlang worden gebruikt en bijgeschaafd om de perfect passende schoen te maken. Evenzo vraagt het perfectioneren van een ambacht tijd, geduld en toewijding. Door je leest trouw te blijven, kun je steeds verder verfijnen wat je al goed kunt, in plaats van te verdwalen in iets wat je minder goed beheerst.

De Spreuk Uitgebreid

Als de schoenmaker zijn leest verlaat, betekent dit dat hij het fundament van zijn vakmanschap verlaat. De leest kan ook een symbolische grens zijn: iedereen heeft zijn eigen vakgebied waarin hij of zij floreert. De uitdaging ligt in het omarmen van die grens als een kracht, in plaats van als een beperking. Zoals de leest de schoen zijn vorm geeft, geeft onze expertise ons leven richting en structuur.

Zo komt de diepere les neer op het begrijpen van je eigen “leest” in het leven en het kiezen wanneer het verstandig is om daarbij te blijven, in plaats van je zonder voorbereiding in onbekend terrein te wagen.

Wat is jouw leest? En hoe kan je die verfijnen? Grote levensvragen die ons allen aanbelangen